សង្ខេបផែនការមាស្ត្រស្ថិតិកម្ពុជា
១. ផែនការមាស្ត្រស្ថិតិ (SMP) ដែលបានភ្ជាប់មកជាមួយនេះ បានកំណត់ផែនការរយៈពេលវែង និងមានអាទិភាពសម្រាប់ប្រព័ន្ធស្ថិតិជាតិកម្ពុជា (NSS) សម្រាប់រយៈពេលពីឆ្នាំ 2006 ដល់ 2015។ សកម្មភាពស្ថិតិដែលបានរៀបរាប់ក្នុង SMP រួមទាំងតម្រូវការហិរញ្ញវត្ថុ និងបច្ចេកទេសដែលពាក់ព័ន្ធ ត្រូវបានយល់ព្រមរួមគ្នា តាមរយៈការពិភាក្សាទូលំទូលាយរវាងក្រសួង និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍។
២. ដើម្បីអនុវត្តចក្ខុវិស័យអភិវឌ្ឍន៍ដែលបានកំណត់ក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រសំបុកចតុកោណ រដ្ឋាភិបាលរាជាណាចក្រកម្ពុជា (RGC) និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ទ្វេភាគី និងពហុភាគី បានរៀបចំឯកសារធ្វើផែនការតែមួយគត់ គឺ ផែនការអភិវឌ្ឍន៍យុទ្ធសាស្ត្រជាតិ (NSDP) សម្រាប់រយៈពេល 2006–2010។ NSDP បានរួមបញ្ចូលគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហសតវត្សកម្ពុជា (CMDG), ផែនការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច-សង្គម 2001–2005, យុទ្ធសាស្ត្រកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ 2003–2005 (NPRS), ផែនការសកម្មភាពរដ្ឋបាលល្អ (រួមទាំងកំណែទម្រង់រដ្ឋបាលសាធារណៈជាតិ) និងកំណែទម្រង់គ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ។ NSDP បានបញ្ជាក់ឲ្យត្រូវមានការតាមដាន និងរាយការណ៍អំពីវឌ្ឍនភាពសកម្មភាពអាទិភាព ដែលតម្រូវឲ្យមានស្ថិតិផ្លូវការដែលទាន់ពេលវេលា និងអាចទុកចិត្តបាន ហើយងាយស្រួលប្រើប្រាស់សម្រាប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ។ ការផ្តល់ថវិកាដើម្បីអនុវត្តសកម្មភាពស្ថិតិដែលបានរៀបរាប់ក្នុង SMP គឺសំខាន់បំផុត ដើម្បីបង្កើតទិន្នន័យស្ថិតិដែលត្រូវការសម្រាប់តាមដាន NSDP។
៣. SMP គ្របដណ្តប់លើ NSS ទាំងមូល រួមទាំងវិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិ (NIS), ឯកតាស្ថិតិនៅក្នុងក្រសួង និងធនាគារជាតិកម្ពុជា (NBC)។ ផែនការនេះផ្អែកលើការងារដែល NIS បានធ្វើពីមុន រួមមានផែនការយុទ្ធសាស្ត្រថ្មី៥ឆ្នាំ និងកម្មវិធីការងាររយៈពេល៥ឆ្នាំ។ ផែនការនេះក៏ផ្អែកលើលទ្ធផលសិក្ខាសាលា “Partnerships in Statistical Capacity Building” ដែលបានរៀបចំដោយក្រសួងផែនការ និងក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ (MEF) នៅខែតុលា ឆ្នាំ 2002 ដែលក្រសួង NBC និង NIS បានផ្ដល់យោបល់លើគម្រោងស្ថិតិអាទិភាពជាច្រើន។ SMP ផ្ដល់ទស្សនៈយុទ្ធសាស្ត្ររយៈពេលវែង និងផែនការហិរញ្ញវត្ថុរយៈពេលវែង ដែលចាំបាច់សម្រាប់សកម្មភាពស្ថិតិ (ដែលភាគច្រើនត្រូវការផែនការរយៈពេលវែងនិងអនុវត្តច្រើនឆ្នាំ)។
៤. អាទិភាពខ្ពស់បំផុតសម្រាប់ NSS គឺរក្សាទុកស្ថិតិសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមប្រជាសាស្ត្រដែលមានស្រាប់ និងកែលម្អគុណភាពនិងទាន់ពេលវេលា។ សកម្មភាពស្ថិតិបន្ថែមត្រូវបានចាត់ទុកថាជាអាទិភាព ដើម្បីបំពេញចន្លោះទិន្នន័យ និងកែលម្អគុណភាព ដើម្បីឆ្លើយតបតាមតម្រូវការវាស់វែងសូចនាករអភិវឌ្ឍន៍ NSDP។ (សូមយោងឧបសម្ព័ន្ធទី៣ និងទី៤ របស់ SMP សម្រាប់បញ្ជីសូចនាករអភិវឌ្ឍន៍ស្នូល)។
៥. ស្ថិតិអាទិភាពរួមមាន៖ ការរៀបចំគណនីជាតិនិងត្រីមាស, សន្ទស្សន៍តម្លៃអ្នកប្រើប្រាស់ (CPI) ដែលបានពង្រីក, សន្ទស្សន៍តម្លៃផលិត និងទំនិញកសិកម្ម, សន្ទស្សន៍ផលិតកម្មកសិកម្ម និងឧស្សាហកម្ម និងលក់រាយ, ស្ថិតិពលកម្ម និងសន្ទស្សន៍ថ្លៃពលកម្ម។ ក៏រួមមានស្ថិតិផលិតកម្មកសិកម្ម និងស្ថិតិដំណាំ, សត្វ និងនេសាទ, ស្ថិតិការអប់រំ, សុខាភិបាល, ទីផ្សារការងារ និងទេសចរណ៍, ស្ថិតិភាពក្រីក្រ, ស្ថិតិប្រជាសាស្ត្រ និងវិធានវាស់វែងការចូលដំណើរការទៅកាន់សេវាសង្គមមូលដ្ឋាន។
៦. តាមតារាងភ្ជាប់ gap ថវិកាដែលនៅតែមិនទាន់មានសម្រាប់សកម្មភាពអាទិភាព គឺ 32.6 លានដុល្លារអាមេរិក ក្នុងរយៈពេល 10 ឆ្នាំ SMP។ ចំណាយផ្ទាល់សរុបត្រូវបានប៉ាន់ស្មាន 44.1 លានដុល្លារអាមេរិក។ ដូច្នេះ gap ស្មើប្រហែល 74% នៃតម្រូវការសរុប។ ចំណាយសរុប 44.1 លាននេះ រួមមាន 13.8 លានសម្រាប់ការចុះឈ្មោះប្រជាជន និងផ្ទះសម្បែង, កសិកម្ម និងសហគ្រាសពាណិជ្ជកម្ម។ ក៏មានប្រហែល 12.2 លានសម្រាប់ការស្ទង់មតិគ្រួសារ (ប្រាក់ចំណូល-ចំណាយ, សុខភាព, ប្រជាសាស្ត្រ, ពលកម្ម និងប្រធានបទផ្សេងៗ) និងស្ថិតិប្រជាសាស្ត្រ។ សកម្មភាពទាំងនេះកន្លងមកពឹងផ្អែកលើថវិកាក្រៅប្រទេស។
៧. ថវិកាស្ថិតិរបស់ RGC សម្រាប់សកម្មភាពអាទិភាពក្នុងឆ្នាំ 2005 ត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណ 0.6 លានដុល្លារអាមេរិក។ យោបល់បានផ្ដល់ថា ថវិកា RGC សម្រាប់ស្ថិតិអាទិភាពគួរត្រូវបានបន្ថែម 10% នៃ gap ក្នុងមួយឆ្នាំ ដល់ទៅ 100% ក្នុងឆ្នាំ 2015។ តាមប្រូហ្វាយនេះ ថវិកា RGC សម្រាប់ស្ថិតិអាទិភាពនឹងកើនទៅដល់ 3.7 លានដុល្លារប្រចាំឆ្នាំ (តម្លៃថេរឆ្នាំ 2005)។ ប្រសិនបើរួមទាំងសកម្មភាពមិនអាទិភាព ត្រូវការ 5.2 លានដុល្លារប្រចាំឆ្នាំ។ (សូមយោងឧបសម្ព័ន្ធទី៥ សម្រាប់ព័ត៌មានលម្អិត)។ ដើម្បីប្រៀបធៀប ថវិកាស្ថិតិឆ្នាំ 2005 នៅវៀតណាម = 11 លាន, ថៃ = 15 លាន, ម៉ាលេស៊ី = 30 លាន។ ក្នុងរយៈពេល SMP ការជួយក្រៅប្រទេសអាចផ្តោតលើការអភិវឌ្ឍ និងសកម្មភាពថ្មីៗដែលនៅក្រៅបញ្ជីអាទិភាព។
៨. កម្មវិធីចុះឈ្មោះរួមមាន៖ ចុះឈ្មោះប្រជាជនក្នុងឆ្នាំ 2008, ចុះឈ្មោះកសិកម្មក្នុងឆ្នាំ 2009 និងស្ទង់មតិសហគ្រាសក្នុងឆ្នាំ 2007។ ការស្ទង់មតិគ្រួសារត្រូវផ្អែកលើកម្មវិធីស្ទង់មតិជាប់លាប់។ ការស្ទង់មតិប៉ុន្មានឆ្នាំម្តងធំៗ ត្រូវបានបញ្ចូលក្នុងគម្រោងនេះ ដោយរក្សាបរិមាណគំរូ និងសំណួរលម្អិតដូចមុន ដើម្បីធានាការប្រៀបធៀបរយៈពេលវែងជាតិនិងអន្តរជាតិ។
៩. ការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពស្ថិតិ នៅតែពឹងផ្អែកខ្លាំងលើជំនួយបច្ចេកទេសក្រៅប្រទេស។ ធាតុសំខាន់គឺ ការបណ្តុះបណ្តាល។ ការបណ្តុះបណ្តាលត្រូវមានការសម្របសម្រួលឲ្យឆ្លើយតបទៅនឹងគោលបំណងអភិវឌ្ឍសមត្ថភាព NSS ជាអង្គភាពសរុប មិនមែនបំបែកៗ។ ការបណ្តុះបណ្តាលក្នុងការងារជាផ្នែកសំខាន់ដើម្បីបន្ថែមលើការបណ្តុះបណ្តាលផ្លូវការ។ ការបណ្តុះបណ្តាលគ្រប់គ្រងក៏ត្រូវផ្តល់ជាមួយនឹងបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេសស្ថិតិផងដែរ។
១០. ច្បាប់ស្ថិតិថ្មី បានផ្ដល់យន្តការពិភាក្សា និងសហប្រតិបត្តិការ ដើម្បីអភិវឌ្ឍ NSS។ សកម្មភាពស្ថិតិអាទិភាពអាចត្រូវបានបង្កើតតាមរយៈយន្តការទាំងនេះ។ វានឹងអនុញ្ញាតឲ្យស្តង់ដារស្ថិតិ ប្រព័ន្ធចាត់ថ្នាក់ និងវិធីសាស្ត្រត្រូវបានអភិវឌ្ឍ និងធ្វើឲ្យទាន់សម័យស្របគ្នាទូទាំងស្ថិតិផ្លូវការរបស់កម្ពុជា។